Uredba o određivanju delatnosti kod čijeg obavljanja ne postoji obaveza evidentiranja prometa na malo preko elektronskog fiskalnog uređaja
Novi Zakon o fiskalizaciji čiji je početak primene od 1. januara 2022. god. (novi Zakon o fiskalizaciji) zasniva se na online režimu koji omogućava dostavljanje podataka o izdatim fiskalnim računima Poreskoj upravi u realnom vremenu u trenutku prometa na malo, koji će osigurati da se svaki promet dobara i usluga na malo, kao i svaki primljeni avans za budući promet dobara i usluga na malo evidentira preko elektronskog fiskalnog uređaja. Na ovaj način stvoreni su uslovi za suzbijanje sive ekonomije, efikasniju kontrolu od strane Poreske uprave i bolju naplatu poreza. Sve navedeno, podrazumeva i sužavanje kruga lica koja su oslobođena od obaveze evidentiranja prometa na malo preko fiskalnih kasa.
Prema važećem Zakonu o fiskalnim kasama koji se primenjuje do kraja 2021. godine (važeći Zakon o fiskalizaciji) lice koje je upisano u odgovarajući registar i koji obavlja promet dobara na malo, odnosno pruža usluge fizičkim licima, dužno je da vrši evidentiranje svakog pojedinačno ostvarenog prometa preko fiskalne kase. Obaveza postoji i u slučaju kada se usluga pruža fizičkom licu, a naknadu za pružene usluge snosi pravno lice, odnosno preduzetnik, i to nezavisno od načina plaćanja (gotovina, ček, kartica i bezgotovinsko plaćanje).
Prema novom Zakonu o fiskalizaciji obveznik fiskalizacije je svaki obveznik poreza na prihode od samostalne delatnosti u smislu zakona kojim se uređuje porez na dohodak građana i svaki obveznik poreza na dobit pravnih lica u smislu zakona kojim se uređuje porez na dobit pravnih lica, koji vrši promet na malo. Obveznik fiskalizacije je u obavezi da evidentira svaki pojedinačno ostvareni promet na malo i to nezavisno od načina plaćanja (gotovinom, instant transferom odobrenja, čekom, platnom karticom, na drugi bezgotovinski način i sl.), uključujući i primljene avanse za budući promet na malo, preko elektronskog fiskalnog uređaja.
Na taj način novim Zakonom, na drugačiji način definisan je obveznik fiskalizacije čime se proširuje obuhvat fiskalizacije na sve obveznike poreza na prihode od samostalne delatnosti i sve obveznike poreza na dobit pravnih lica, koji vrše promet na malo, s tim da su Uredbom o određivanju delatnosti kod čijeg obavljanja ne postoji obavaveza evidentiranja prometa na malo preko elektronskog fiskalnog uređaja, koja je objavljena u „Službenom glasniku RS“, broj 32/21 od 2. aprila 2021. godine, a koja se primenjuje od 1. januara 2022. godine (nova Uredba), propisana izuzeća za pojedine delatnosti od obaveze evidentiranja prometa na malo u posebno opravdanim slučajevima u kojima bi pojediniim delatnostima usled svojih specifičnosti, kao i zbog tehničkih i funkcionalnih karakteristika elektronskih fiskalnih uređaja, bilo otežano poslovanje korišćenjem istih.
Trenutno se, prema važećim Zakonom o fiskalnim kasama, obaveza evidentiranja svakog pojedinačno ostvarenog prometa na malo preko fiskalne kase ne odnosi na poljoprivrednog proizvođača koji na pijačnim tezgama i sličnim objektima prodaje poljoprivredne proizvode, uključujući i preduzetnika koji plaća porez na prihode od samostalne delatnosti na paušalno utvrđeni prihod koji se bavi proizvodnom delatnošću, a u okviru proizvodne delatnosti prodaje sopstvene proizvode, odnosno pruža usluge fizičkim licima, kao i na bankarske organizacije, osiguravajuće organizacije, PTT i javna preduzeća koja naknadu za prodata dobra, odnosno pružene usluge fizičkim licima naplaćuju ispostavljanjem računa o obračunu potrošnje preko mernih instrumenata (grejanje, gas, telefon, električna energija, voda i dr.).
Kada se radi o oslobođenju od obaveze evidentiranja prometa preko elektronskog fiskalnog uređaja, kriterijumi za oslobođenje prema novoj Uredbi su drugačiji, imajući u vidu novo zakonsko rešenje koje definiše obveznika fiskalizacije, a samim tim i lica koja su oslobođena od navedene obaveze. Naime, nova Uredba, za razliku od sada važećeg Zakona i Uredbe, ne pravi razliku između obveznika koji paušalno plaćaju porez na prihod od samostalne delatnosti i ostalih preduzetnika koji plaćaju porez prema ostvarenom prihodu od samostalne delatnosti u smislu zakona kojim se uređuje porez na dohodak građana, ukoliko obavljaju istu delatnost.
S tim u vezi, pojedine delatnosti (nezavisno od načina plaćanja poreza), kao i paušalno oporezovani preduzetnici koji obavljaju definisane delatnosti, koji su u skladu sa sada važećom Uredbom o određivanju delatnosti kod čijeg obavljanja ne postoji obaveza evidentiranja prometa preko fiskalne kase, oslobođeni obaveze evidentiranja prometa preko fiskalne kase, danom početka primene nove Uredbe, odnosno od 1. januara 2022. godine, imaće obavezu evidentiranja prometa na malo preko elektronskog fiskalnog uređaja ukoliko za delatnost koju obavljaju nije predviđeno oslobađanje od ove obaveze.
Pored toga, novom Uredbom je predviđeno da ne postoji obaveza evidentiranja prometa na malo i primljenih avansa za promet na malo preko elektronskog fiskalnog uređaja, u slučaju:
1) prodaje sopstvenih poljoprivrednih proizvoda na pijačnim tezgama i sličnim objektima i drugim mestima u skladu sa posebnim propisima kojima se uređuju male količine primarnih proizvoda životinskog porekla, odnosno hrane biljnog porekla koje služe za snabdevanje potrošača, kao i drugim mestima u skladu sa zakonom kojim se uređuje trgovina od strane fizičkog lica – obveznika fiskalnizacije koji je obveznik poreza na prihode od samostalne delatnosti u smislu zakona kojim se uređuje porez na dohodak građana, a koje nije preduzetnik – obveznik fiskalizacije;
2) kada obveznici fiskalizacije naknadu za prodata dobra, odnosno pružene usluge fizičkim licima naplaćuju ispostavljanjem računa o obračunu potrošnje preko mernih instrumenata (grejanje, gas, telefon, električna energija, voda i dr.).
